De Zeeuwen hebben heel wat bezetters, oorlogen en strijd aan zich voorbij zien trekken. De Scheldedelta is in strategisch opzicht belangrijk en Zeeland is bovendien een grensgebied. Dat vormt samen het recept voor een zeer gewild en dus druk bevochten gebied.
De eerste verdedigingswerken
Eeuwen geleden werden in Zeeland de eerste militaire verdedigingswerken opgericht. In de Romeinse tijd verrees in Aardenburg een castellum tegen invallers uit zee. Je komt er meer over te weten in het museum in Aardenburg. Daarin zie je hoe het dagelijks leven was in Romeins Aardenburg. Aan de Burchtstraat zijn de fundamenten gereconstrueerd van de hoofdpoort van het castellum.
Eind negende eeuw werden op verschillende plekken in Zeeland aarden, cirkelvormige ringwalburgen gebouwd. Ook dat had te maken met gevaar vanaf zee: de Vikingen. Ze lagen bij Oostburg, Domburg, Oost-Souburg, Middelburg en Burgh. In Oost-Souburg en Burgh vind je indrukwekkend grote reconstructies van deze negende-eeuwse ringwalburgen.
-
Beker van gebronsd aardewerk versierd met in mal gevormd gezicht of buste, zogenaamde planetenvaas of beter borstbeeldbeker Museum Cultuurforum Aardenburg, objectnr. MCA00136 Romeins Aardenburg
Zeeland is lange tijd Romeins grondgebied geweest. Op verschillende plaatsen in de provincie zijn sporen van de Romeinen teruggevonden, maar nergens zoveel als in Aardenburg. Dit was een belangrijk punt in de kustverdediging van het Romeinse rijk.Bekijk object -
Ringwalburg Oost-Souburg Beeldbank Provincie Zeeland, www.beeldbank.zeeland.nl, Sky Pictures Ringwalburgen
Eind zevende, begin achtste eeuw ging het Zeeland economisch voor de wind dankzij productie van zout en wol. Dit was de tijd dat Vikingen de Europese kust plunderden en zij lieten hun oog ook op Zeeland vallen. Als reactie daarop zijn er in Zeeland ringwalburgen aangelegd. Er is nog veel onduidelijk over de aanleg van deze verdedigingswerken. Wat niet onduidelijk is, zijn de sporen die ze hebben nagelaten, ook omdat er reconstructies zijn gemaakt.Lees meer -
Lakzegel van Floris, graaf van Holland en Zeeland, ca. 1266 – ca. 1296 Rijksmuseum Amsterdam Slag bij Baarland
Lees meerIn de late middeleeuwen voerden de graven van Vlaanderen en Holland bijna doorlopend strijd om de macht over Zeeland. Dit leidde in 1295 tot de Slag bij Baarland, waarbij de Zeeuwse adel de zijde van de graaf van Holland koos.
-
Voorstellingen uit de Hoeksche en Kabeljaauwsche twisten Publiek domein Hoekse en Kabeljauwse Twisten
Gedurende zo’n anderhalve eeuw woedden in Holland en Zeeland de Hoekse en Kabeljauwse Twisten. Ze hadden hun oorsprong in het conflict tussen Margaretha van Beieren en haar zoon Willem V en eindigden met de rebellenoorlog van ‘roofridder’ Jonker Frans van Brederode.Lees meer -
Belegering van Fort Rammekens Maritiem Muzeeum Zeeland Fort Rammekens
In 1547 gaf de landvoogdes Maria van Hongarije opdracht om op de zuidoostpunt van Walcheren een fort te bouwen. De plek was in strategisch opzicht gunstig gelegen. Hier begon immers de toegang tot de vaarweg naar Middelburg. Ook de vaargeul richting Antwerpen liep vlak langs de kust. Vijandelijke schepen konden dus vanaf de kust beschoten worden. Bovendien konden op deze plaats gemakkelijk troepen aan land gaan.Bekijk object -
Scheepsstrijd op de Zeeuwse stromen, slag bij Sluis 26 mei 1603 Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, Maritiem Muzeeum Zeeland Tachtigjarige Oorlog
Vanaf de late jaren 1550 groeide bij verscheidene bevolkingsgroepen in de Lage Landen onvrede over het politieke en religieuze beleid dat vanuit Spanje werd aangestuurd. Vooral de adel vreesde voor de aantasting van haar privileges en financiën. Bovendien voelden veel burgers zich ongemakkelijk door de aanwezigheid van de Spaanse troepen op hun grondgebied.Bekijk dit object -
Beleg van Hulst, 1596 Philipp Uffenbach, Rijksmuseum Amsterdam Beleg van Hulst
Een vesting die voor het Spaanse leger onneembaar zou zijn. Zo dacht prins Maurits over de stad Hulst, die in 1591 door zijn troepen was veroverd. Maar na een korte belegering viel Hulst in augustus 1596 toch weer in Spaanse handen.Lees meer -
Model van het Nationale standbeeld van M.A. de Ruyter in Vlissingen, 1841 Royer, L. / Lurasco, Gebr., Maritiem Muzeeum Zeeland, objectnr. MMZ6301 Michiel de Ruyter
Michiel de Ruyter is Nederlands bekendste zeeheld. Hij is vooral bekend geworden door zijn rol in belangrijke zeeslagen. In gevechten bleek hij te beschikken over een uitstekend strategisch inzicht. Vanwege zijn successen werd hij benoemd tot opperbevelhebber van de Nederlandse vloot.Bekijk object -
Prentbriefkaart Sint Domusstraat Zierikzee, 1917 Zeeuws Archief, Beeldbank Schouwen-Duiveland, nr ZG-0159 Eerste Wereldoorlog
Nederland was neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar buurland België waar jarenlang een hevige strijd woedde, was dat niet. Zeeland lag maar op een kilometer of zeventig van het slagveld en je kon hier het geschut goed horen. De oorlog had veel gevolgen voor Zeeland. De grens ging dicht, er werd gesmokkeld, er waren vergisbombardementen en gigantische vluchtelingenstromen. Zeeland moest aan de bak om door deze zware tijd te komen.Lees meer -
Waarnemingskaart (Duitse bunker), Haamstede Bevrijdingsmuseum Zeeland, objectnr. BMZSBKZ-000034 Tweede Wereldoorlog
In de Tweede Wereldoorlog bouwde de Duitse bezetter ijverig aan de Atlantikwall, die liep van Noorwegen tot de Spaanse grens. Zeeland kreeg een enorm aantal bunkers. Vlissingen werd een complete vesting. Er loopt een bunkerroute langs meerdere bunkers tussen Groot-Abeele en Vlissingen en de stad heeft ook een Museumbunker. Van de ongeveer duizend bunkers die op Schouwen-Duiveland zijn gebouwd, zijn er nog een paar honderd over. De bekendste – de vleugelbunker – is te bezoeken in het bos van Burgh-Haamstede. Voor het grootste deel van Zeeland eindigde de oorlog in november 1944, na de grootscheepse Slag om de Schelde en een desastreuze inundatie van Walcheren.Bekijk object -
Verschillende objecten verwant aan de Bescherming Bevolking Museum De Meestoof, objectnr. Objectnr. THO1272 Koude Oorlog
Na de Tweede Wereldoorlog brak internationaal een politiek gespannen periode aan, bekend als de Koude Oorlog. Om bij een eventuele (kern)oorlog de bevolking zo goed mogelijk te kunnen beschermen, zette de Nederlandse regering een organisatiestructuur voor civiele verdediging op, de Bescherming Bevolking. Als onderdeel hiervan werden schuilkelders en commandoposten gebouwd. De bouw van een nieuwe brandweerkazerne aan de Looierssingel in Middelburg gaf aanleiding om daaronder het Provinciaal Centrum Civiele Verdediging (PCCV) en een nieuwe provinciale BB-commandopost te realiseren.Bekijk object
De Tweede Wereldoorlog en de Atlantikwall
In de Tweede Wereldoorlog bouwde de Duitse bezetter ijverig aan de Atlantikwall, die liep van Noorwegen tot de Spaanse grens. Zeeland kreeg een enorm aantal bunkers. Vlissingen werd een complete vesting. Er loopt een bunkerroute langs meerdere bunkers tussen Groot-Abeele en Vlissingen en de stad heeft ook een Museumbunker. Van de ongeveer duizend bunkers die op Schouwen-Duiveland zijn gebouwd, zijn er nog een paar honderd over. De bekendste – de vleugelbunker – is te bezoeken in het bos van Burgh-Haamstede. Voor het grootste deel van Zeeland eindigde de oorlog in november 1944, na de grootscheepse Slag om de Schelde en een desastreuze inundatie van Walcheren. Hier kom je alles over te weten in het Bevrijdingsmuseum Zeeland.
Koude Oorlog
Niet lang na de bevrijding doemde de Koude Oorlog op. Ook die liet zijn sporen na. Er staan nog luchtwachttorens bij Nieuw-Namen, Koewacht en Eede. Angst voor een aanval met kernwapens leidde tot de bouw van ondergrondse schuilkelders. Een daarvan bevindt zich in de parkeerkelder aan het Groene Woud in Middelburg, een andere onder de voormalige brandweerkazerne aan de Looierssingel in Middelburg. Met Open Monumentendag kun je hier terecht.
